Şirketlerin Genel Durumunu İncelerken Dikkat Edilmesi Gereken Finansal Oranlar
Aşağıda, şirketlerin mevcut durumunu değerlendirmek için dikkat edilmesi gereken finansal oranları ve bu oranların ne anlama geldiğini inceleyeceğiz.
1. Gelirler ve İadeler: Yüksek İadeler Ne Anlama Gelir?
Yüksek iadeler, şirketin satışlarında kalite sorunları veya müşteri memnuniyetsizliği olduğunu gösterebilir. Eğer iadeler oranı yüksekse, bu durum şirketin ürün kalitesi ya da hizmetiyle ilgili olumsuz bir durumu işaret edebilir. Ancak iadeler, sektör ortalamaları ve ürün/hizmet türü dikkate alınarak yorumlanmalıdır.
2. Satışlar ve Maliyetler: Yanlış Fiyatlandırma Sorunu
Satışlar / Maliyetler oranı, şirketin karlılığını anlamada önemli bir göstergedir ve aylık olarak izlenmelidir. Eğer bu oran düşüş gösteriyorsa, şirketin yanlış fiyatlandırma stratejileri uyguladığına işaret edebilir. Yüksek maliyetler ya da düşük satış fiyatları, karlılığı olumsuz etkiler ve uzun vadede finansal zorluklara yol açabilir. Ancak, sektöre özgü maliyet yapılarına göre farklı değerlendirmeler yapılmalıdır.
3. Operasyonel Verimlilik: Faaliyet Gideri / Ciro Oranı
Operasyonel verimliliği ölçmek için Faaliyet gideri / Ciro oranının sabit tutulması önemlidir. Bu oran, şirketin gelirlerine oranla yaptığı harcamaların ne kadar verimli olduğunu gösterir. Faaliyet giderleri ile ciro arasındaki dengenin sağlanması, şirketin sürdürülebilir büyümesi için gereklidir. Sektöre göre değişebileceği unutulmamalıdır.
4. Öz Kaynaklar / Bütün Kaynaklara Oranı
Bir şirketin finansal sağlığını değerlendirirken Öz kaynaklar / Bütün kaynaklara oranı çok önemlidir. Eğer bu oran %50'nin üzerindeyse, şirketin finansal süreçleri sağlıklı bir şekilde yönetiliyordur. Yüksek öz kaynak oranı, şirketin borçlanma kapasitesinin düşük olduğunu ve finansal risklerinin azaldığını gösterir. Ancak, sektör bazlı normlara göre daha düşük oranlar da kabul edilebilir.
5. Dönen Varlıklar / Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar Oranı
Bir şirketin Dönen varlıklar / Kısa vadeli yabancı kaynaklar oranı 2’den büyük olmalıdır. Bu oran, şirketin kısa vadeli borçlarını ödeyebilme kapasitesini gösterir. Eğer bu oran yüksekse, şirketin likidite durumu güçlüdür ve kısa vadeli borçlarını rahatlıkla ödeyebilir. Ancak sektör normlarına göre farklı seviyeler gözlemlenebilir.
6. Asit-Test Oranı (Dönen Varlıklar - Stoklar) / Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar
Genel uygulamada, Asit-Test oranı 1’in üzerinde olmalıdır. Ancak ülkemiz şartlarında 0.8 gibi oranlar da kabul edilebilir bir seviyedir. Asit-Test oranı, dönen varlıklardan stoklar hariç tutularak hesaplanır ve şirketin nakit akışını daha doğru bir şekilde gösterir. Bu oran, şirketin kısa vadeli borçlarını karşılayabilme yeteneğini gösterir ve likiditeyi ölçer. Stokların dışarıda bırakılması, stokların nakde dönüşme hızının düşük olabileceğini göz önünde bulundurur.
7. Hazır Değer Oranı
Bir şirketin hazır değer oranı, her 1 TL borç için bankada veya kasada bulunan para miktarını gösterir. Bu oran 1 ve üzeri olmalıdır. Bu, şirketin borçlarını rahatlıkla ödeyebilme kapasitesine sahip olduğunu gösterir ve şirketin likiditesinin güçlü olduğunu ifade eder. Ancak bazı sektörlerde düşük oranlar kabul edilebilir.
8. Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar / Özkaynaklar Oranı
Bu oranda 2’nin altı tercih edilir. Yüksek bir oran, şirketin kısa vadeli borçlarını finansman sağlamak için fazla dış kaynağa dayandığını gösterir. Bu durum, finansal riskleri artırabilir ve şirketin kısa vadeli borçlarını ödeme kapasitesinin sınırlı olabileceğini işaret eder. Ancak oran ne kadar düşükse, şirketin öz kaynakları ile kısa vadeli borçlarını karşılama gücü o kadar yüksek demektir.
9. Duran Varlıklar / Öz Kaynaklar Oranı
Eğer bu oran %100 ve üzerindeyse, şirketin duran varlıkları için öz kaynaklarını yeterince kullanmadığını ve dış finansmanla varlık edindiğini gösterebilir. Bu durum, öz kaynakların yetersiz olduğunu ve finansman sağlamak için dış borçlara başvurulduğunu işaret eder. Ancak bu oran sektörlere göre farklılık gösterebilir ve her zaman risk olarak yorumlanmamalıdır.
10. Yıllık Net Satış / Ort. Ticari Alacaklar Oranı
Bu oran, şirketin ticari alacaklarının ne kadar hızlı döndüğünü gösterir. Ne kadar yüksek olursa, devir hızı o kadar artar ve alacakların tahsilat süresi kısalır. Bu da, şirketin nakit akışını iyileştirir ve finansal sağlığını güçlendirir. Ancak sektör normlarına göre değerlendirme yapılmalıdır.
11. Yıllık Net Satış / Ort. Stok Oranı
Bu oran ne kadar yüksekse, şirketin stok devir hızı da o kadar yüksek olur. Yüksek stok devir hızı, şirketin stoklarını daha hızlı sattığını ve stoklarda birikim yapmadığını gösterir. Bu, işletme verimliliğini artırır ve finansal kaynakları daha verimli kullanma imkânı sağlar. Sektör bazlı stok döngü hızları dikkate alınmalıdır.
12. Yıllık Net Satış / Ticari Borçlar Oranı
Bu oran, şirketin ticari borçlarını ödeme hızını gösterir. Değerin düşük olması ödeme takviminin rahat olduğunu gösterebilirken, yüksek olması şirketin alacak-borç dengesinde sorunlar yaşadığını işaret edebilir. Burada düşük ve yüksek değerlerin sektörel normlara göre değerlendirilmesi gerektiği vurgulanmalıdır. Şirketin ödeme hızına ve sektöre göre yorumlanmalıdır.
13. Brüt Kar Oranı / Net Satış Oranı
Brüt kar oranı pozitif ise, şirketin ürünlerinin maliyeti ile satış fiyatı arasında iyi bir fark olduğunu ve karlılığının güçlü olduğunu gösterir. Bu, şirketin gelir elde etme yeteneğinin yüksek olduğunu gösteren bir işarettir. Ancak, sektörün genel kar marjlarına göre değerlendirme yapılmalıdır.
14. Brüt Kar - Faaliyet Gideri / Net Satış Oranı
Bu oran pozitif olmalı, çünkü brüt kar ile faaliyet giderleri arasındaki fark, şirketin verimli çalıştığını gösterir. Eğer faaliyet giderleri çok yüksekse, brüt kârın büyük kısmı giderlere gitmiş olur ve karlılık azalır. Sektöre özgü faaliyet gider oranları dikkate alınmalıdır.
15. Net Kar / Net Satış Oranı
Bu oran pozitif olmalıdır, çünkü net karın yüksek olması, şirketin faaliyetlerini verimli bir şekilde yönetip, gelirlerini artırarak sonunda kar elde ettiğini gösterir. Ancak net kar oranı, sektörler arasında farklılık gösterebilir; bu nedenle sektör karşılaştırmalarına da yer verilmesi faydalı olur. Ayrıca, yüksek net kar oranı şirketin gelecekteki büyüme potansiyelini de artırır. Ancak bu oran da sektör normlarına göre farklılık gösterebilir.
Finansal oranlar, bir şirketin genel sağlığı hakkında derinlemesine bilgi sağlar. Bu oranları analiz ederek, şirketin karlılığı, likiditesi, verimliliği ve finansal yapısı hakkında önemli bilgilere ulaşılabilir. Finansal analiz, hem mevcut durumu anlamak hem de geleceğe yönelik doğru stratejiler geliştirmek için kritik bir araçtır.
Yorumlar