İşletmeler, büyüme süreçlerinde veya nakit akışı ihtiyaçlarını karşılamak için çeşitli finansman yöntemlerine başvurur. Bu yöntemlerden ikisi olan faktoring ve leasing, farklı amaçlarla kullanılır ve her birinin avantajları vardır. Peki, faktoring ve leasing arasındaki farklar nelerdir? Hangi durumlarda hangisi daha cazip hale gelir? Gelin, bu soruları örneklerle açıklayalım.
1. Faktoring Nedir?
Faktoring, bir işletmenin alacaklarını (genellikle müşterilerine olan senetli veya senetsiz alacaklarını) bir faktoring şirketine devrederek, bu alacakların tahsil edilmesini beklemeden nakit elde etmesini sağlayan bir finansman yöntemidir.
Faktoring Nasıl Çalışır?
İşletme, müşterisine mal veya hizmet satar ve bu satıştan doğan alacağını faktoring şirketine devreder.
Faktoring şirketi, alacağın belirli bir yüzdesini (örneğin %80-90’ını) peşin olarak işletmeye öder.
Faktoring şirketi, alacağı müşteriden tahsil eder ve kalan tutarı (komisyon ve masraflar düşüldükten sonra) işletmeye öder.
Faktoringin Avantajları:
Nakit akışını hızlandırır: İşletme, alacaklarını beklemek yerine anında nakit elde eder.
Risk yönetimi: Faktoring şirketi, alacağın tahsil edilememe riskini üstlenir.
Kredi limiti esnekliği: Banka kredilerine alternatif olarak kullanılabilir.
Faktoringin Kullanım Alanları:
Özellikle ticaret ve üretim sektöründe sıkça kullanılır.
Müşterilerine vadeli satış yapan işletmeler için idealdir.
Örnek: Bir tekstil firması, bir mağazaya 100.000 TL’lik mal satar ve 90 gün vadeli fatura keser. Firma, bu alacağını faktoring şirketine devrederek 80.000 TL’yi peşin alır. Faktoring şirketi, 90 gün sonra mağazadan 100.000 TL’yi tahsil eder ve kalan tutarı (komisyon düşüldükten sonra) tekstil firmasına öder.
2. Leasing Nedir?
Leasing (finansal kiralama), bir işletmenin ihtiyaç duyduğu makine, ekipman veya taşıt gibi varlıkları, leasing şirketi aracılığıyla kiralayarak kullanmasıdır. Leasing sözleşmesi sonunda, işletme bu varlığı satın alma seçeneğine sahip olabilir.
Leasing Nasıl Çalışır?
İşletme, ihtiyaç duyduğu varlığı seçer ve leasing şirketine bildirir.
Leasing şirketi, bu varlığı satın alır ve işletmeye kiralar.
İşletme, belirli bir süre boyunca (örneğin 36 ay) leasing şirketine düzenli ödemeler yapar.
Sözleşme sonunda, işletme varlığı satın alabilir veya iade edebilir.
Leasingin Avantajları:
Nakit akışına esneklik: Büyük yatırımlar için peşin ödeme yapmak yerine, düzenli taksitlerle ödeme imkanı sunar.
Vergi avantajı: Leasing ödemeleri, genellikle gider olarak kaydedilebilir ve vergi matrahını düşürür.
Teknoloji güncelleme: İşletmeler, eskiyen ekipmanlarını kolayca yenileyebilir.
Leasingin Kullanım Alanları:
Üretim sektörü: Makine ve ekipman alımlarında.
Taşımacılık sektörü: Tır, kamyon veya filo alımlarında.
Ofis ekipmanları: Bilgisayar, yazıcı gibi teknolojik cihazlar için.
Örnek: Bir inşaat firması, 500.000 TL değerinde bir ekskavatör almak istiyor. Firma, bu ekipmanı leasing şirketi aracılığıyla 48 ay vadeli kiralar ve aylık 15.000 TL ödeme yapar. Sözleşme sonunda, ekipmanı satın alma seçeneğine sahip olur.
Faktoring ve Leasing Arasındaki Temel Farklar
Amaç:
Faktoring: Alacakların nakit olarak tahsil edilmesini sağlar. İşletmeler, müşterilerinden olan alacaklarını faktoring şirketine devrederek anında nakit elde eder.
Leasing: Varlıkların (makine, ekipman, taşıt gibi) kiralanmasını veya satın alınmasını sağlar. İşletmeler, ihtiyaç duydukları varlıkları leasing şirketi aracılığıyla kiralar ve belirli bir süre sonunda satın alma seçeneğine sahip olabilir.
Kullanım Alanı:
Faktoring: Ticari alacakların finansmanı için kullanılır. Özellikle vadeli satış yapan işletmeler için uygundur.
Leasing: Makine, ekipman, taşıt gibi büyük yatırımların finansmanı için kullanılır. Üretim, inşaat, taşımacılık gibi sektörlerde yaygındır.
Risk:
Faktoring: Faktoring şirketi, alacağın tahsil edilememe riskini üstlenir. İşletme, alacağını faktoring şirketine devrettiği için riskten kurtulur.
Leasing: İşletme, kiralanan varlığın riskini taşır. Örneğin, ekipmanın bozulması veya değer kaybetmesi durumunda işletme bu riski üstlenir.
Vade:
Faktoring: Kısa vadeli bir finansman yöntemidir. Genellikle 30-120 gün arasında kullanılır.
Leasing: Orta ve uzun vadeli bir finansman yöntemidir. Genellikle 1-5 yıl arasında kullanılır.
Nakit Akışı:
Faktoring: Anında nakit sağlar. İşletme, alacaklarını beklemek yerine hemen nakit elde eder.
Leasing: Büyük yatırımları taksitlere böler. İşletme, peşin ödeme yapmak yerine düzenli taksitlerle ödeme yapar.
Amaç:
Faktoring: Alacakların nakit olarak tahsil edilmesini sağlar. İşletmeler, müşterilerinden olan alacaklarını faktoring şirketine devrederek anında nakit elde eder.
Leasing: Varlıkların (makine, ekipman, taşıt gibi) kiralanmasını veya satın alınmasını sağlar. İşletmeler, ihtiyaç duydukları varlıkları leasing şirketi aracılığıyla kiralar ve belirli bir süre sonunda satın alma seçeneğine sahip olabilir.
Kullanım Alanı:
Faktoring: Ticari alacakların finansmanı için kullanılır. Özellikle vadeli satış yapan işletmeler için uygundur.
Leasing: Makine, ekipman, taşıt gibi büyük yatırımların finansmanı için kullanılır. Üretim, inşaat, taşımacılık gibi sektörlerde yaygındır.
Risk:
Faktoring: Faktoring şirketi, alacağın tahsil edilememe riskini üstlenir. İşletme, alacağını faktoring şirketine devrettiği için riskten kurtulur.
Leasing: İşletme, kiralanan varlığın riskini taşır. Örneğin, ekipmanın bozulması veya değer kaybetmesi durumunda işletme bu riski üstlenir.
Vade:
Faktoring: Kısa vadeli bir finansman yöntemidir. Genellikle 30-120 gün arasında kullanılır.
Leasing: Orta ve uzun vadeli bir finansman yöntemidir. Genellikle 1-5 yıl arasında kullanılır.
Nakit Akışı:
Faktoring: Anında nakit sağlar. İşletme, alacaklarını beklemek yerine hemen nakit elde eder.
Leasing: Büyük yatırımları taksitlere böler. İşletme, peşin ödeme yapmak yerine düzenli taksitlerle ödeme yapar.
Faktoring Ne Zaman Tercih Edilir?
İşletmenin nakit akışı sıkıntısı varsa.
Müşterilerden vadeli alacaklar varsa ve bu alacakların tahsili zaman alıyorsa.
Kısa vadeli nakit ihtiyacı söz konusuysa.
Leasing Ne Zaman Tercih Edilir?
İşletme, büyük yatırımlar (makine, ekipman, taşıt) yapmak istiyorsa.
Peşin ödeme yapmak nakit akışını zorluyorsa.
Vergi avantajı sağlamak amaçlanıyorsa.
Sonuç
Faktoring ve leasing, işletmelerin farklı ihtiyaçlarına hitap eden iki önemli finansman yöntemidir. Faktoring, kısa vadeli nakit ihtiyaçlarını karşılamak ve alacakların tahsilini hızlandırmak için idealken; leasing, büyük yatırımları taksitlere bölmek ve teknolojik ekipmanları güncellemek için daha uygundur. İşletmeler, ihtiyaçlarını doğru analiz ederek bu yöntemlerden en uygun olanını seçebilir.
Yorumlar